Kurumsal Mimari Nedir?

​

Kurumsal Mimari (Enterprise Architecture) bir kurumun stratejileri, iş süreçleri, veri ve enformasyon gereksinmeleri, bilişim sistemleri ve teknoloji altyapısını belirli bir çerçeve içerisinde betimleyen, kapsamlı bir elektronik belgedir. Kurumsal mimarinin temel işlevi, kurumun hedefleri, yapısı, işleyişi, kullandığı sistemler ve sistemlerde kullanılan teknolojiler hakkında bilgi vermektir.

​

Kurumsal Mimari, kuruluşların BT altyapısını iş hedefleriyle uyumlu hale getirmek için standartlaştırdığı ve düzenlediği süreçtir. Bu stratejiler dijital dönüşümü, BT büyümesini ve bir departman olarak BT'nin modernizasyonunu destekler.

​

Kurumsal Mimarinin temel işlevi, kurumun hedefleri, yapısı, işleyişi, kullanılan sistemler ve sistemlerde kullanılan teknolojiler hakkında bilgi vermek ve bunları yönetmektir. Bu bağlamda kurumsal mimari sadece mevcut yapının yönetilmesinden değil, aynı zamanda organizasyonun gelecek planlarını destekleyecek BT ​​altyapısı için bir projeksiyon belirleyip oluşturmaktan da sorumludur.

​

Kurumsal Mimari, işletmelerin BT projelerini ve politikalarını, istenen iş sonuçlarını elde etmek ve aynı zamanda Kurumsal Mimari Planlama (Enterprise Architectural Planning (EAP)) olarak da bilinen mimari ilkeleri ve uygulamaları kullanarak sektör eğilimlerini ve aksaklıklarını takip etmek için yapılandırmalarına yardımcı olur.

​

Kurumsal Mimari, dijital dönüşümden geçen büyük işletmeler için özellikle kullanışlıdır, çünkü daha sorunsuz bir ortam oluşturmak için eski süreçleri ve uygulamaları bir araya getirmeye odaklanır.

​

Temel amacı ise, kurum içerisinde bilişim sistemlerinin ve teknolojilerinin kurumun hedefleri ve işleyişi ile uyumlu bir biçimde ortak standartlara uygun hale gelmesini, bu yolla bilişim ve iletişim kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını sağlamaktır.

​

Kurumsal Mimari bir defaya mahsus gerçekleştirilen bir çalışma değildir. Genel ve sektörel çevredeki değişikliklerin kurumun yapısı ve işleyişini etkilediği ölçüde, kurumsal mimarinin de yeniden gözden geçirilmesi ve değiştirilmesi gerekir. Kurumsal mimari meydana getirilirken, ilk olarak mevcut mimari incelenir ve betimlenir. Ardından kurum stratejilerini destekleyecek, çekirdek süreçlere ilişkin veriler ve enformasyonu sağlayacak sistemler ve bu sistemleri meydana getirecek teknolojik bileşenler saptanır. Sistem ve teknoloji politikaları, yordamları ve standartları yeniden oluşturulur. Son olarak mevcut mimarinin gereksinilen mimariye nasıl dönüştürüleceği projelendirilir ve uygulamaya geçilir.

 

Kurumsal Mimari Araçları ve Yazılımları Nelerdir?

 

Microsoft Excel ve PowerPoint, kurumsal mimari planlamada kullanacağınız en temel iki araçtır. Bununla birlikte, işletmeniz için gelişmiş EA stratejileri oluşturmanıza yardımcı olacak başka üçüncü taraf araçlar ve yazılım paketleri vardır.

 

• BiZZdesign

• Orbus Yazılımı

• Sparx Sistemleri

• Software AG

• HoriZZon by BiZZdesign

• Avolution

• Mega

• Erwin

• Planview

• SAP

• BOC Grubu…

 

Kurumsal Mimarinin Hedefleri Nelerdir?

 

• BT karar verme sürecine katkıda bulunmak

• Organizasyon içinde manuel veya otomatik hale getirilen iş süreçlerini, değişikliklere hızlı yanıt veren ve stratejilerin uygulanmasını destekleyen entegre ve standartlara uygun bir ortama dönüştürmek.

• İş süreçlerinde BT verimliliği ile yenilikler arasındaki dengeyi sağlamak

• BT Envanterini oluşturmak ve sürdürmek için

• Bağımsız iş birimlerine kendi hedefleri dahilinde oyun alanı ve rekabet avantajı sağlamak

• İş birimleri arasında sinerji için altyapı sağlamak
   

 

Kurumsal Mimari İlgi Alanları Nelerdir?

 

• Yeni nesil BT projelerine destek

• Uygulama envanter yönetimi ve bakım süreçleri

• Uyumluluk ve güvenlik

• Maliyet karşılaştırması

• Stratejik KPI'lar Hedef mimari çalışmalar

• Sonlandırma planları
   

 

Kurumsal Mimari Dalları

 

• İş Mimarisi: İş birimlerinin hedeflerine ulaşmak için uygulayacağı süreçleri belirler

• Uygulama Mimarisi: Kurumda ihtiyaç duyulan uygulamaları ve bunların birbirleriyle olan ilişkilerini belirler.

• Bilgi ve Veri Mimarisi: Kurumsal veri kaynaklarının nasıl düzenleneceğini ve bu kaynaklara nasıl erişileceğini belirler.

• Teknoloji Altyapı Mimarisi: Uygulamaları ve bunların ilişkilerini destekleyecek donanım ve yazılım altyapısını belirler.

​
 

Kurumsal Mimarinin Faydaları

 

• Daha etkili BT işlemleri

• Yazılım geliştirme, bakım ve destek maliyetlerinde azalma

• Daha fazla uygulama taşınabilirliği

• Artan uygulama birlikte çalışabilirliği

• Kolay sistem ve ağ yönetimi

• Organizasyon geneline yayılan sorunların daha kolay ele alınması

• Sistem bileşenlerinin daha kolay güncellenmesi ve değiştirilmesi

• Daha iyi yatırım getirisi ve daha düşük yatırım riski

• BT altyapısındaki karmaşıklığın ortadan kaldırılması

• Mevcut yatırımlardan maksimum getiri

• BT çözümlerinde geliştirme, satın alma veya dış kaynak kullanma esnekliği sağlama

• Yeni yatırımlarda riski ve toplam sahip olma maliyetini azaltmak

• Hızlı, basit ve ucuz tedarik süreci

• Bilgi toplama prosedürleri tutarlı planlar olarak var olduğu için satın alma kararları daha kolay hale getirilir

• Satın alma süreci hızlıdır, mimari kurallar göz ardı edilmeden hızlı ve esnek bir süreç gerçekleştirilir.

• Homojen ve birden fazla tedarikçi tarafından sağlanan sistemler tedarik etmek mümkündür.

 

 

Başlıca Kurumsal Mimari Çerçeveleri

​

Bir çerçeve olarak kurumsal mimari, bireysel ihtiyaçlar, sorunlar veya iş birimleri yerine tüm kuruluşu ele alma amacı taşıdığından belirsiz olabilir. Bu nedenle, şirketlerin EAP'yi etkili bir şekilde uygulamalarına ve izlemelerine yardımcı olacak birkaç çerçeve mevcuttur.

 

Açık Grup Mimari Çerçevesi (The Open Group Architectural Framework (TOGAF)): TOGAF, kurumsal BT mimarisinin tasarlanması, planlanması, uygulanması ve yönetilmesi için ilkeler sağlar. TOGAF çerçevesi, işletmelerin ortak bir kelime dağarcığı, önerilen standartlar, uyum yöntemleri, önerilen araçlar ve yazılımlar ve en iyi uygulamaları tanımlama yöntemi ile EA'ya standart bir yaklaşım oluşturmalarına yardımcı olur. TOGAF çerçevesi, bir kurumsal mimar çerçevesi olarak oldukça popülerdir ve The Open Group'a göre, dünyanın önde gelen kuruluşlarının yüzde 80'inden fazlası tarafından benimsenmiştir.

 

Kurumsal Mimari için Zachman Çerçevesi  (The Zachman Framework for Enterprise Architecture): Zachman çerçevesi, kurumsal mimarinin orijinal kurucularından birinin adını almıştır ve bir başka popüler EA metodolojisidir. CompTIA'ya göre bir "taksonomi" olarak daha iyi anlaşılır ve BT mimarisi bileşenlerini ve çıktılarını standartlaştırmaya ve tanımlamaya yardımcı olmak için altı mimari odak noktasını ve altı ana paydaşı kapsar.

 

Federal Kurumsal Mimari Çerçevesi (Federal Enterprise Architecture Framework (FEAF)): FEAF, federal kurumlarda BT etkinliği için yetkiler getiren Clinger-Cohen yasasına bir yanıt olarak 1996 yılında tanıtıldı. ABD hükümeti için tasarlanmıştır, ancak çerçeveyi kullanmak isteyen özel şirketlere de uygulanabilir.

 

Gartner Kurumsal Mimari Metodolojisi (Gartner EA Methodology): 2005 yılında The Meta Group'u satın aldıktan sonra Gartner, EAP için en iyi uygulamaları belirledi ve bunları şirketin genel danışmanlık uygulamalarına uyarladı. Bireysel bir çerçeve olmasa da CompTIA, bunu "birkaç açık adım veya bileşenle" iş sonuçlarına odaklanan "pratik" bir metodoloji olarak kabul eder.

 

Bunlar, en sık başvurulan ve kabul edilen EA metodolojilerinden sadece dördüdür, ancak diğerleri de mevcuttur. Örneğin, Avrupa Uzay Ajansı Mimari Çerçevesi (ESAAF), ABD Savunma Bakanlığı Mimarlık Çerçevesi (Department of Defense Architecture Framework (DoDAF), İngiliz Savunma Bakanlığı Mimarlık Çerçevesi (MODAF), SAP Kurumsal Mimari Çerçevesi, OBASHI İşletme ve BT Metodolojisi ve Çerçevesi…

Bu çerçeveler, yukarıda listelenen daha genelleştirilmiş EA metodolojilerinden daha niş bir pazarı hedefleyerek, özellikle bireysel endüstrileri veya ürünleri hedeflemektedir.

​

 

Kurumsal Mimar Kime Denir?

 

Öncelikle bir Kurumsal Mimar olabilmek için; bilgisayar bilimi, bilgi teknolojisi veya ilgili bir alanda bir lisans derecesine ve BT veya ilgili bir alanda en az 10 yıllık deneyime ihtiyaç vardır. Ayrıca genel olarak; bilgisayar sistemleri, sabit sürücüler, ana bilgisayarlar ve diğer mimari teknolojilerle çalışma deneyimine de vakıf olunması gerekmektedir. Kurumsal Mimarların başarılı olmak için iletişim, problem çözme, eleştirel düşünme, liderlik ve ekip çalışması gibi çeşitli sosyal becerilere ihtiyacı vardır.

​

Kurumsal Mimarlar genellikle CIO'ya veya diğer BT yöneticilerine rapor verir. İş hedefleriyle etkili ve verimli bir şekilde uyumlu olduklarını görmek için iş yapılarını ve süreçlerini analiz etmekten sorumludurlar. Kurumsal bir mimar olarak, bu yapıların ve süreçlerin çevik ve dayanıklı olmasını sağlamaktan da sorumlu olacaksınız, böylece hızlı bir şekilde adapte olabilir ve büyük değişikliklere dayanabilir.

 

Kurumsal BT Mimarı için en sık bildirilen zor beceriler şunları içerir:

 

• Java ve J2EE

• Servis odaklı mimari (SOA)

• Kurumsal uygulama entegrasyonu

• Bulut bilişim

• Yazılım ve sistem mimarisi

• Kurumsal çözümler

• Strateji Geliştirme

• BT ve proje yönetimi

 

Kurumsal Mimari Sertifikaları

 

Bulut ve güvenlik mimarisi gibi becerilere odaklanan daha özel sertifikalar dahil olmak üzere EA becerilerinizi göstermek için edinebileceğiniz sertifikalar mevcuttur...

 

• TOGAF 9 Sertifikası

• Açık grup Sertifikalı Mimar (Açık CA)

• AWS Sertifikalı Çözüm Mimarı

• Salesforce Sertifikalı Teknik Mimar (CTA)

• Axelos ITIL Master sertifikası

• Microsoft Sertifikalı Mimar

• Profesyonel Bulut Çözümleri Mimarı Sertifikası

• Sanallaştırma Konseyi Ana Altyapı Mimarı sertifikası

• CISSP Bilgi Sistemleri Güvenlik Mimarisi Uzmanı (ISSAP)

• Dell EMC Bulut mimarı eğitimi ve sertifikası

• Red Hat Sertifikalı Mimar

• EC Council Onaylı Ağ Savunma Mimarı (CNDA)

 

Kurumsal mimari çerçevelerinin hemen tümü dört temel mimari ögeden oluşmakta, kullanılan modeller bu ögelerin ayrıntılarını ve aralarındaki ilişkileri betimlemekte ve çözümlemekte kullanılmaktadır:

 

1. İşletme Mimarisi;

2. Enformasyon ve Veri Mimarisi;

3. Sistem Mimarisi;

4. Teknoloji Altyapısı.

 

Kurumsal mimari için en yaygın olarak kullanılan başlıca dört çerçeve bulunmaktadır:

​​

1. Açık Grup Mimari Çerçevesi (The Open Group Architectural Framework).

2. Gartner Kurumsal Mimarisi (Gartner Enterprise Architecture).

3. Zachman Çerçevesi (Zachman Framework).

4. Federal Kurumsal Mimari (Federal Enterprise Architecture).

 

Genel bir kurumsal mimari çerçevesi. Genel olarak bir kurumsal mimari çerçevesi şu dört öğe grubundan meydana gelir:

 

1. Mimari Öğeler

2. Kurumsal Öğeler

3. Yapısal Öğeler

4. Yönetsel Öğeler

 

Mimari öğeler işletmenin temel toplumsal ve ekonomik işlevini teşkil eden işletme mimarisinden başlayarak, bilişim ve iletişim teknolojileri altyapısına dek uzanan dört katmandan oluşur. Her katmanın yapısını, o katmanda yer alan paydaşlar, paydaşların belirli gerekçelerle, belirli bir zamanda, belirli bir mekanda ve belirli araçlar kullanarak gerçekleştirdikleri süreçler tanımlar.

​

Kurumsal öğeler, işletmenin türüne bağlı olarak farklı iş birimleri ya da departmanlardan ve bunların yönetim katmanlarından teşekkül eder. Her bir kurumsal öğe, birbirleri ile dikey olarak ilişkilendirilmiş bir dizi mimari öğeden ve yatay olarak ilişkilendirilmiş bir dizi yapısal öğeden oluşur.

​

Yönetsel öğeler ise kurumsal strateji ile uyumlu, ortak bilişim ve iletişim teknolojileri politikaları, yordamları ve standartlarını içerir. Bu ortak öğeler sayesinde, işletmenin bilişim ve iletişim kaynaklarının entegrasyonu ve konsolidasyonu olanağı doğar; kaynakların daha verimli kullanılması sağlanır.

 

Mimari Öğeler

​

Kurumsal mimariyi meydana getiren öğeler dört ana grupta toplanır:

 

1. İşletme Mimarisi Öğeleri

2. Enformasyon Ve Veri Mimarisi Öğeleri

3. Sistem Mimarisi Öğeleri

4. Teknoloji Alyapısı Öğeleri

 

İşletme mimarisi öğeleri iş süreçlerini betimleyen kullanım olguları ve görev diyagramlarını içerir. İş akışları sırasında gerçekleşen veri girişlerini, kayıtları, veri özetlerini ve yönetim kararlarını teşkil eden nesneler de işletme mimarisinin birer parçasıdır.

​

Enformasyon ve veri mimarisi kurumsal varlıkları, bu varlıklar arasındaki ilişkileri, varlıklar arasındaki veri akışlarını ve iş mantığını betimler. Enformasyon ve veri mimarisini teşkil eden öğeler bir araya gelerek sistem mimarisini meydana getirir.

​

Sistem mimarisini betimlemek için varlık paketleri, arayüzler, bileşenler ve mimari yapılardan yararlanılır. Teknoloji altyapısı ise, sistemleri meydana getiren teknolojik öğeleri uygulama yazılımlarını, sistem yazılımlarını, çevre birimlerini, bilgisayar donanımını ve bilgisayar ağlarını ve bu öğeler arasındaki ilişkileri açıklar.